RBC 'meubeltje' meer info over RBC, de radiofabriek van Tongeren, is hier te zien.
Deze mooie RBC-radio heb ik in november 2011 kunnen ruilen tegen een Fender Bassman gitaarversterker. (bedankt Dirk !)
Aan de gebruikte onderdelen te zien dateert de radio van ongeveer 1932-1933. Omdat er nergens een typenummer te vinden is noem ik hem maar 'RBC-meubeltje'.
UPDATE: dank zij de scans die me werden toegezonden door Guido Nijs weet ik nu dat dit meubeltje in feite het type "LE HIGH-LIVE 33" is:
Het front van de afgebeelde radio is iets afwijkend maar de afmetingen en technische gegevens kloppen dus wel.
Uiteraard moet je een radio uit de jaren '30 niet zomaar in het stopcontact steken ! Dus heb ik eerst een visuele inspectie gedaan en daarbij zijn al de volgende gebreken aan het licht gekomen:
- Houtworm in de panelen van de kast
- 4 bedieningsknoppen aan de voorkant ontbreken
- 2 lampen ontbreken
- gelijkrichtlamp '80' is stuk
- balans-uitgangstrafo primair onderbroken
- smoorspoel in voeding onderbroken
- voedingstrafo heeft sluiting in secundaire hoogspanningswikkeling
- secundaire van 1e MF-trafo is onderbroken
- golflengteschakelaar werkt niet goed
Er is ook door een of andere 'hersteller' veel in gerommeld en veranderd zodat het zoekwerk wordt om hem terug origineel te krijgen. Ook zal ik de trafo's opnieuw moeten wikkelen want ik wil het graag origineel houden.
Enkele lampen zijn voorzien van een sticker met daarop het embleem van RBC, dit heb ik nooit eerder gezien:
Misschien is het U ook opgevallen dat er geen luidspreker-rooster te zien is in het front van de kast, de luidspreker met een diameter van 20 cm en met bekrachtigingsspoel en uitgangstrafo is namelijk helemaal onderaan in een hoek van 45 graden naar beneden geplaatst zodat het geluid in feite tegen de vloer weerkaatst en als het ware onder de kast tussen de voorste poten uitkomt:
Zo ziet het chassis er uit:
foto van de onderkant:
Ondertussen heb ik uit kunnen vissen dat een van beide ontbrekende lampen een '47' moet zijn. De radio heeft een balanseindtrap en in totaal zitten er 9 lampen in. Een schema van deze radio is niet te vinden dus zal er niets anders opzitten dan het zelf op te tekenen.
Al de lampen hebben een gloeispanning van 2,5V nodig, behalve de gelijkrichter '80' die een apparte gloeiwikkeling heeft van 5 V. Tevens is er ook een apparte gloeiwikkeling van 2,5V voor beide eindlampen (type 47) vermits dit direct-verhitte types zijn. De radio is ook reeds een 'superheterodyne' met een apparte lamp (227) als lokale oscillator. De lampen in het MF en HF zijn 'tetrodes'. De driver voor de beide eindlampen is de triode '27'.
Er zal nog heel wat water naar de zee stromen eer de radio terug in orde gaat zijn maar met veel geduld gaat dat zeker in orde komen.
update: januari 2012: voedingstrafo gedemonteerd:
Nadat de wikkelingen van de gloeispanning verwijderd waren was het goed te zien dat de hoogspanningswikkeling wel heeeel warm gehad heeft:
Dus zat er niets anders op dan de wikkelingen van de hoogspanning te verwijderen en terzelfdertijd ook te tellen; het waren 2 maal 1260 toeren wat dus overeenkomt met 2 maal 350 V.
Nadat deze verwijderd waren, voor alle zekerheid toch maar eens de kern terug in de trafo gestoken en aangesloten op de netspanning; gelukkig bleef de trafo nu koud, zodat de primaire dus toch nog in orde bleek.
Hier ben ik bezig met de hoogspanningswikkeling terug aan te brengen met mijn geimproviseerde "wikkelmachine":
En hier is hij dan klaar:
Nu is het de beurt aan de uitgangstrafo:
Ook hier heb ik de windingen moeten tellen : primaire 2 maal 2740 toeren, secundaire: 174 toeren.
Omdat ik de draad voor de primaire ( 0,13 mm) niet in voorraad had ging ik langs bij een bevriende trafowikkelaar (Yves) en die stelde voor om de trafo bij hem op de machine te wikkelen .... dat voorstel kon ik natuurlijk niet afslaan ! Wat gaat dat vele malen sneller op zo een machine ! klik HIER om een kort filmpje te bekijken dat ik maakte tijdens het wikkelen.
Nadat de uitgangstrafo terug in orde was kon ik de smoorspoel onderhanden nemen, deze was ook onderbroken. Het model van deze heb ik nog nooit eerder gezien, meestal lijken ze op een gewone trafo met E- en I- blikken maar dit vind ik toch een geval appart:
Op deze manier zaten de blikken in de houder geklemd:
Nu kan het afwikkelen beginnen ......
Na 715 toeren kwam ik bij de onderbreking uit, hoera dacht ik, dat valt mee ....
.... maar nadat ik de resterende wikkeling namat met de Ohmmeter bleek er toch nog ergens anders een onderbreking te zijn en moest ik dus verder afwikkelen ....
Na 2590 toeren kwam ik weer een onderbreking tegen .... toch nog even de resterende wikkeling controleren en die bleek nu wel door te meten .....
.... maar nu ik toch al zoveel afgewikkeld had leek het me best om er alles af te halen en gewoon helemaal opnieuw te wikkelen met nieuw draad. In totaal lagen er 3967 toeren op deze smoorspoel.
Ook voor het opnieuw wikkelen van de smoorspoel heb ik weer beroep mogen doen op de vrijwillige dienst van Yves.
Hier is de spoel klaar om terug in elkaar gezet te worden:
Nu was het de beurt aan de condensatoren in blok, want sommigen zagen er een beetje opgezwollen uit en vertoonden ook een niet te verwaarlozen lekweerstand:
Nadat de inhoud verwijderd is maak ik een printplaatje klaar waarop met behulp van een freesje enkele baantjes maak:
Zo is de nieuwe inhoud klaar om terug in het blikje geplaatst te worden:
Ik heb 2 van deze blokcondensatoren van nieuwe inhoud voorzien alhoewel er 6 van dit soort condensatoren in de radio staan, echter eentje staat parallel over de smoorspoel en een ander staat parallel over de kathodeweerstand (34 KΩ) van de triode '27' en in deze gevallen maakt het niet uit of de condensator een kleine lek vertoont. De 2 overige condensatoren staan over de netaansluiting naar chassis maar deze plaats ik niet meer terug.
Bij het visueel inspecteren (met de Ohmmeter) had ik ook al vastgesteld dat de secundaire van de eerste middenfrequenttrafo onderbroken was .....
.... dus mijn vrees was groot dat ik ook deze opnieuw zou moeten wikkelen maar dat bleek nu toch mee te vallen, op deze foto is duidelijk te zien dat het draadje van de spoel afgebroken was net aan het soldeerlipje:
Een mens mag af en toe toch ook wel een meevaller hebben nietwaar?
Nadat dit draadje er terug aangesoldeerd was kwam de volgende stap: de electrolytische condensatoren (3 stuks van 8 µF) loskoppelen en vervangen door nieuwe exemplaren die ik onder het chassis geplaatst heb en dan volgt een eerste test; netspanning op de radio aansluiten en ..... na een minuutje begon er ruis uit de luidspreker te komen ! Eerst en vooral dan maar eens de HF-generator aangesloten om de frequentie van de MF-filters te achterhalen want die spoelen zagen me er tamelijk groot uit en dus verwachtte ik een lage frequentie en dat bleek te kloppen: 115 KHz.
Dan werd het tijd om een antenne aan te sluiten en ja hoor! .... daar kwamen de eerste muzikale geluiden uit de luidspreker .... op de lange golf bleek alles goed te gaan maar de middengolf gaf er de brui aan .... even de contacten van de golflengteschakelaar bijplooien en toen kwamen ook daar enkele zenders door, echter met veel gefluit ..... een van de aansluitdraden van de oscillatorspoel bleek ook los te zitten en na die terug gesoldeerd te hebben was het gefluit verdwenen en kwamen de zenders normaal door ...... normaal ?? ..... ik vond toch dat de radio best wat gevoeliger mocht zijn ..... er was nog een ding waar ik mijn twijfels over had: op de aansluitdraden van het 2de afgestemde bandfilter stond een trimcondensator gesoldeerd die me niet origineel leek, dus maar even de afschermhuls van de spoel er van afgehaald en ja, hier was duidelijk iets aan veranderd in het verleden dus de spoel er maar uitgesleuteld:
De koppelspoel van 6 windingen die dient voor de middengolf ligt normaal in serie met de koppelspoel van de langegolf, die verder naar links op de foto (buiten beeld) zit. Op de foto is duidelijk te zien dat dit draadje afgebroken is en een of andere "hersteller" heeft in het verleden er dus niet beter op gevonden dan de spoel maar te laten voor wat ze is en de koppelspoel voor de langegolf maar rechtstreeks aan de anodeaansluiting te leggen ..... om toch nog wat zender door te krijgen op de middengolf heeft hij dus maar die trimcondensator aangebracht van de anodeaansluiting naar het rooster van de volgende lamp ..... niet echt ideaal dus !
Ik heb die koppelspoel van 6 windingen terug aangebracht met nieuwe draad en terug in serie gezet met de langegolfspoel via een ongebruikte aansluiting op de spoelhouder en alles vastgekit met het lijmpistool:
Hierna was de radio al een stuk gevoeliger en was hij klaar om terug in zijn kast geplaatst te worden.
Wordt vervolgt